همه چیز درباره چای کیسه ای

چای کیسه ای (tea bag)

اولین بار چای کیسه ای در سال 1905 وسیله سولیوان تاجر آمریکایی کشورهای غربی به استفاده از کیسه کوچک ابریشمی که در مقدار 3 گرم چای ریخته و با نخ بسته شده بود ابداع گردید در این روش چون نیازی به قوری نبود و از طرفی استفاده مجدد از تفاله خشک شده امکان پذیر بود روش ابداعی سولیوان با توجه به کمبود چای و گرانی قیمت مورد استقبال عموم مردم بعد از جنگ جهانی دوم قرار گرفت.
در این روش عرضه، خاکه چای حاصل از روش تولید CTC و خاکه چای حاصل از روش تولید ارتدوکس با نظر کارشناس چشایی و اختلاط و در نظر گرفتن خواست بازار مصرف به میزان معین مخلوط و در درون کیسه های کاغذی از جنس سلولز خالص عاری از بو ریخته می شود. با توجه به اینکه هر قدر ذرات برگهای عمل آورده چای ریزتر باشد برگها در مجاورت آب جوش زودتر رنگ و طعم محتویات درونی خود را پس می دهد بدین لحاظ در تولید این نوع چای الزاما باید از خاکه چای مرغوب استفاده گردد. از هر کیلو گرم چای کیسه ای حاصل از اختلاط CTC و ارتدوکس حداقل میزان 700 فنجان چای مطلوب به دست آورد. در حالی که از هر کیلوگرم چای غیر کیسه ای ارتدوکس 250 و باروتی و شکسته CTC 500 فنجان چای عاید می شود. طبخ و دم کشیدن سریع و جدا شدن تفاله از مایع و فنجان دهی بیشتر موجب عرضه و فروش رو به گسترش چای کیسه ای در جهان گردیده است. ولی باید توجه داشت که طعم چای کیسه ای با چای دم کشیده در قوری متفاوت خواهد بود.

نکات فنی در تولید چای کیسه ای

موفقیت در تولید و فروش چای کیسه ای مستلزم رعایت نکات علمی کاربردی به شرح زیر است:

الف: نوع چای از هر نوع خاکه چای صرفا به خاطر ریزی و پودر بودن و بدون توجه به خصوصیات کیفی نمی توان در تولید چای کیسه ای استفاده نمود. مرغوبیت و کیفیت و سلامت چای درون کیسه و صلاحیت اخلاقی و حسن شهرت تولید کننده باید مد نظر گرفته شود. برای جلوگیری از هر گونه سواستفاده و حفظ حقوق مصرف کنندگان نظارت مستمر دولت قبل و بعد از صدور پروانه تولید و بهره برداری ضروری است.

در تولید این نوع چای از خاکه چای تولید شده به روش غیر کلاسیک سی تی سی پس از آزمایشلت لازم چشایی و اطمینان از مرغوبیت آن استفاده می شود.
اندازه و ابعاد چای خاکه و حجم آن باید دقیقا اندازه گیری شود ذرات درشت و خیلی ریز موجب مسدود کردن خلل و فرج کاغذ مخصوص می شود و در نتیجه عمل تبادل و رنگ دهی رنگدانه های چای مختل می گردد. بدین لحاظ حجم خاکه چای مورد استفاده در هر صد گرم باید 230 سانتی متر مکعب باشد
خاکه چای خریداری باید وسیله غربال مدور Vibro serene ناجوری های آن گرفته و از لحاظ اندازه یک دست گردد. به علاوه وسیله همین غربال الیاف زرد رنگ سلولزی موسوم به پودر غبار (Fluff) آن کاملا گرفته شود.
استفاده از خاکه چای کهنه که بیش از 6 ماه از زمان تولید آن گذشته شده باشد باید خودداری شود. اصولا چای خاکه بر خلاف چای قلمه که سطوح آن کمتر در معرض هوا قرار دارد زودتر کهنه و کیفیت خود را از دست می دهد و با تصعید شدن اسانس های طعم دهنده موسوم به flavored oil طعم و عطر طبیعی خود را از دست می دهد.
در صورتی که میزان رطوبت خاکه چای بیش از 6 درصد و کم و بیش بوی کهنه گی استشمام می شود و ذرات خاکه چای حالت شکنندگی خود را از دست داده و حالت اسفنجی پیدا نموده است. باید قبل از اختلاط، رطوبت آن را در ماشین خشک کن گرفت در موقع خشکانیدن دمپر تنظیم کننده جریان هوای گرم باید حاکثر در حدود یک چهارم باز باشد تا جریان تند هوای گرم موجب پراکندگی ذرات ریز خاکه چای نگردد.

در تولید چای کیسه ای خاکه چای مرغوب سی تی سی کنیا و یا باروتی ریز و ارقام خاکه چای FD، PDI، CD، PD حاصل از سی تی سی و ارتدوکس کشورهای تولید کننده باید به نسبت های معین که مکمل یکدیگر باشند پس از اختلاط کامل مورد استفاده قرار گیرد. کار اختلاط باید وسیله کارشناس چشایی انجام گیرد.

ب: مشخصات فنی کاغذ و نخ چای کیسه ای

در تولید چای کیسه ای از کاغذ صافی filter paper از جنس سلولز با پوشش خارجی ترموپلاستیکی استفاده می شود تا در اثر حرارت کیسه های حاوی چای به آسانی دوخته شوند.

براساس مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ویژگی های کاغذ فیلتر مشتمل بر موارد مشروح زیر است:

1-   جنس کاغذ صافی از سلولز خالص
2-   کاغذ مورد استفاده باید عاری از بو، طعم، مزه و رنگ بوده و بتواند محلول چای را فقط از خلل و فرج خود عبور دهد.
3-   کاغذ صافی حرارتی باید عاری از مواد نرم کننده از جمله وی نیل استات باشد.
4-   بست های فلزی نخ تگ باید از جنس آلومینیوم و درجه خلوص 98 درصد باشد از بکار بردن بست های آهنی به خاطر زنگ زدگی باید احتراز نمود.
5-   وزن یک متر مربع کاغذ حداقل 11 و حداکثر 21 گرم و ضخامت آن 70 تا 36 میکرون عرض رول کاغذ 54 میلی متر و قطر داخلی آن 75 و خارجی 500 میلی متر باشد.

6-   به منظور استحکام لازم حداقل مقاومت کاغذ صافی در حالت خشک در راستای ماشین 800 و در خلاف آن 200 و در حالت مرطوب در راستای ماشین 170 گرم برای عرض 15 میلی متر باشد.
7-   میزان نفوذپذیری نسبت به هوا بر حسب لیتر در دقیقه بر هر صد سانتی متر مربع حداقل 600 و حاکثر 1800.
8-   میزان رطوبت مجاز کاغذ صافی 5/0 + 5/7.
9-   درجه سفیدی حداقل 74 درجه.